datum: 9 april 2021
Zeker in tijden van corona is het vinden van een baan voor veel schoolverlaters lastig, zo niet onmogelijk. Maar een stageplek regelen lukt soms nog wel. Maar de vraag is dan: is er wel verschil en zo ja, wat is het verschil?
Het onderscheid tussen een stageovereenkomst en een arbeidsovereenkomst zijn zowel voor de werkgever als voor de werknemer/stagiair(e) van wezenlijk belang. Immers, als het arbeidsrecht van toepassing is, heeft de stagiair(e) ontslagbescherming en kan de stagiair(e) aanspraak maken op (ten minste) het minimumloon.
Bij de beoordeling van de vraag of een rechtsverhouding tussen partijen als een arbeidsovereenkomst moet worden aangemerkt of niet moet worden gekeken naar de inhoud van de overeenkomst, ofwel wat hebben partijen met elkaar afgesproken. Als de overeengekomen rechten en verplichtingen voldoen aan de wettelijke omschrijving van de arbeidsovereenkomst is ook sprake van een arbeidsovereenkomst. Niet van belang is of partijen ook daadwerkelijk de bedoeling hadden een arbeidsovereenkomst aan te gaan of niet. De veel voorkomende zin in een overeenkomst dat partijen nadrukkelijk niet de bedoeling hebben een arbeidsovereenkomst aan te gaan is dus voor de beoordeling van de vraag of de rechtsverhouding tussen partijen moet worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst of niet, niet relevant. In plaats daarvan moet alleen worden gekeken naar de overeengekomen rechten en verplichtingen.
Stageovereenkomsten vertonen dikwijls kenmerken van een arbeidsovereenkomst. Soms kan een stagiair(e) immers alleen de in het kader van zijn/haar opleiding noodzakelijke ervaring opdoen door arbeid te verrichten die vergelijkbaar is met de arbeid van een gewone werknemer. Als een stage louter is gericht op het opdoen van werkervaring als vereiste voor het behalen van een diploma of opleidingscertificaat en de inzetbaarheid van de stagiair(e) beperkt is gezien andere verplichtingen aan het opleidingsinstituut zal niet snel sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. Afhankelijk van de omstandigheden van het geval kan in bepaalde situaties naast een stageovereenkomst in het kader van een opleiding tevens sprake zijn van een arbeidsovereenkomst: zodra het primaire doel van de arbeidsprestatie verschuift van het belang van de stagiair(e) bij het verrichten van de werkzaamheden voor het voltooien van een opleiding naar een (actieve) bijdrage aan de verwezenlijking van het primaire doel van de onderneming – en de onderneming dus een eigen belang krijgt bij de arbeidsprestatie – kan niet langer worden volgehouden dat sprake is van (slechts) een stageovereenkomst, maar zal (tevens) sprake zijn van een arbeidsovereenkomst.
Indien de “stagiair(e)” zijn of haar opleiding reeds volledig heeft afgerond, de werkzaamheden dus niet (meer) worden verricht in het kader van enige opleiding bij een onderwijsinstelling of opleidingsinstituut, de stagiair(e) met zijn of haar werkzaamheden een bijdrage levert aan het productieproces van de onderneming en de stagiair(e) ten gevolge van het ontbreken van verplichtingen jegens het opleidingsinstituut niet langer beperken heeft ten aanzien van zijn of haar inzetbaarheid zal al heel snel sprake zijn van een arbeidsovereenkomst.
Indien een onderneming een stagiair(e), die beschikt over een afgeronde beroepsopleiding min of meer fulltime, tewerkstelt in het primaire productieproces van de onderneming en de stagiair(e) ook wordt geacht aanwezig te zijn gedurende vooraf overeengekomen werktijden zal dus al snel sprake zijn van een arbeidsovereenkomst en zal de stagiair(e) in dat geval aanspraak kunnen maken op ontslagbescherming en op betaling van ten minste het wettelijk minimumloon, ook indien daar nadrukkelijk andere afspraken over zijn gemaakt.
Auteur: Bas Westerhout