De mededingingswet waarborgt een effectieve en eerlijke concurrentie daartoe verbiedt deze wet overeenkomsten tussen ondernemingen en onderling afgestemde feitelijke gedragingen van ondernemingen, die ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan wordt verhinderd, beperkt of vervalst. Zo mogen ondernemingen hun marktgedrag niet onderling afstemmen, bijvoorbeeld door het maken van (minimum) tariefafspraken. Dit waarborgt concurrentie tussen ondernemingen om de gunst van de afnemers.
Op dit verbod – ook wel het kartelverbod genaamd – bestaat één uitzondering: de CAO, een collectieve afspraak tussen (verenigingen van) werkgevers en verenigingen van werknemers, waarbij voornamelijk of uitsluitend arbeidsvoorwaarden worden geregeld. In het arbeidsrecht is nog steeds veel onzekerheid over de arbeidsrechtelijke status van een zzp’er. Voor het Mededingingsrecht heeft de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op 26 november 2019 de Leidraad Tariefafspraken zzp’ers gepubliceerd, waarin (alleen) voor de Mededingingswet de zij-aan-zij vuistregel wordt geïntroduceerd. Wanneer een zzp’er feitelijk zij-aan-zij werkt met een of meer werknemers en de werkzaamheden van de zzp’er in de dagelijkse gang van zaken niet zijn te onderscheiden van de werkzaamheden van die werknemer(s), dan is de zzp’er niet aan te merken als een onderneming in de zin van de Mededingingswet.
Als er binnen de onderneming van de opdrachtgever van de zzp’er geen werknemers werkzaam zijn, dan kunnen de werkzaamheden van de zzp’er worden vergeleken met de werkzaamheden van werknemers bij andere ondernemingen die actief zijn in dezelfde branche. Dit is onder andere relevant voor zzp’ers die hun arbeid aanbieden via internetplatforms.
De Mededingingswet geldt alleen voor ondernemingen in de zin van de Mededingingswet. Zzp’ers die op grond van de zij-aan-zij vuistregel niet als onderneming kwalificeren vallen dus niet onder het kartelverbod en zij mogen zich dus wel organiseren en onderling dus ook (minimum) tariefafspraken maken. Als de CAO-vrijstelling van toepassing is kunnen zij daar eveneens afspraken over (laten) maken met (verenigingen van) werkgevers in het kader van een CAO. De zij-aan-zij vuistregel biedt de vakbonden ook mooie gelegenheid om zzp’ers die op grond van de zij-aan-zij vuistregel niet als onderneming kwalificeren ook onder de werkingssfeer van een CAO te brengen en zodoende te voorkomen dat werkgevers in de verleiding komen werknemers in loondienst te vervangen door goedkopere en ongeorganiseerde zzp’ers.
Author: Bas Westerhout
Ook gepubliceerd op www.hrbase.nl (zie hier)
